ਹਮਾਸ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ‘ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਹਮਲੇ ਜਾਰੀ ਹਨ, ਫਿਰ ਵੀ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬੇਕਸੂਰਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਖਤਰੇ ‘ਚ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਕਟਾਂ, ਬੰਬਾਂ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕੁਦਰਤ ਦੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਿਵੇਂ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਹ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਉੱਤਰੀ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਫੈਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਉੱਤਰੀ ਗਾਜ਼ਾ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਖੁਦ ਇਸ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਹੈ।
ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੁਆਰਾ ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਫੈਲਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਹੈ। ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਦਸਤ, ਚਿਕਨਪੌਕਸ ਅਤੇ ਹੈਜ਼ਾ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਹਾਮਾਰੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਥਿਤੀ ਸ਼ੈਲਟਰਾਂ ਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵੱਲੋਂ ਉੱਤਰੀ ਗਾਜ਼ਾ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਦੱਖਣੀ ਗਾਜ਼ਾ ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀ ਹੈ।
ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਸਥਿਤੀ ਬਦਤਰ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ
WHO ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਸਥਿਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਦੂਸ਼ਿਤ ਜਾਂ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੀੜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਕੁਝ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੰਗ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਆਸਰਾ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। WHO ਮੁਤਾਬਕ ਗਾਜ਼ਾ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਫੈਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
600 ਲੋਕ ਟਾਇਲਟ ਵਰਤਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਦਫਤਰ (ਓਸੀਐਚਏ) ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੱਖਣੀ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ੈਲਟਰ ਵੀ ਮਾੜੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਘੱਟੋ ਘੱਟ 600 ਲੋਕ ਇੱਕ ਟਾਇਲਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਵੱਛਤਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਜਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਡੇਟਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ
- ਸਾਹ ਦੀ ਲਾਗ: ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਦੀ ਲਾਗ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਮਲੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ 54866 ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਖੰਘ, ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਖਰਾਸ਼, ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ, ਇਹ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਾਰਨ ਸੀ।
- ਦਸਤ: ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਦਸਤ ਦੇ 33,551 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਅੱਧੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਹਨ। ਤੁਲਨਾ ਕਰਕੇ, 2021 ਅਤੇ 2022 ਵਿੱਚ, ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਔਸਤਨ 2,000 ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੂਸ਼ਿਤ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਦਸਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਸੀ।
- ਚਮੜੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਰੋਗ: ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਚਮੜੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਹੁਣ ਤੱਕ ਚਮੜੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ 12,635 ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੇਸ ਚਮੜੀ ਦੇ ਧੱਫੜ, ਚਮੜੀ ਦੇ ਧੱਫੜ, ਖੁਜਲੀ ਆਦਿ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਰਜੀਵੀ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ 8944 ਮਾਮਲੇ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ।
- ਚੇਚਕ: ਚਿਕਨਪੌਕਸ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 1,005 ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਜੋ ਖਾਰਸ਼, ਛਾਲੇ ਵਰਗੇ ਧੱਫੜ ਅਤੇ ਬੁਖ਼ਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਬਾਲਗਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।