ਉਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਜਾਣਨ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਾਪਸ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਗੁਲਾਮ ਦੇਸ਼ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤਸੀਹੇ ਦੇ ਰਹੇ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਲੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਬਰਤਾਨੀਆ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਗੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਸਦਕਾ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਲੈ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਜਨਮ 5 ਮਾਰਚ 1902 ਨੂੰ ਖੇੜਾ ਨਗਰ, ਬਾਗਪਤ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਪਾਲਿਆ
ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਧ-ਫੁੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਇੱਥੇ ਉਸਨੇ ਬੰਗਾਲੀ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਸਿੱਖੀਆਂ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫ਼ਸਰ ਸ਼੍ਰੀਕਾਂਤ ਜੈ ਰੰਜਨ ਦਾਸ ਨਾਲ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਆਈਡੀ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਬਿਲਕੁਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ ਸਨ। ਜਿੱਥੇ ਨੀਰਾ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਸੀ।
ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੇਖ ਦੇ ਇਕ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ, ‘ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਬਰਮਾ ਦੀ ਸਰਸਵਤੀ ਰਾਜਮਨੀ ਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਲੜਕੀ ਸੀ। ਜੋ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਸੀ, ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਲੜਕਿਆਂ ਵਾਂਗ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫਸਰਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿਚ ਘੁਸਪੈਠ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਏ, ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਜਾਸੂਸੀ ਕਰ ਸਕੀਏ। ਅਤੇ ਨੇਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭੇਜੋ।
ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਗਿਆ
ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਅੱਗ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਝਾਂਸੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ ਇਸ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਜਾਸੂਸ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ ਦੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਦੀ ਜਾਸੂਸੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਿਆਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਕ ਦਿਨ ਨੀਰਾ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਨੇਤਾ ਜੀ ‘ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਕਿਸਮਤ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਡਰਾਈਵਰ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ। ਨੇਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਨੀਰਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਪੇਟ ‘ਚ ਚਾਕੂ ਮਾਰ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਉਸਦੇ ਖਿਲਾਫ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਉਮਰ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਇੰਨਾ ਤਸ਼ੱਦਦ ਕਿ ਇੱਕ ਛਾਤੀ ਵੀ ਕੱਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਗੱਦਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਕੈਦ ਦੌਰਾਨ ਅੰਡੇਮਾਨ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਕੋਠੜੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ। ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬਦਸਲੂਕੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਜੇਲ੍ਹਰ ਨੇ ਨੇਤਾ ਜੀ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ
ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੀਰਾ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦੇ ਸਨ ਕਿ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਕਿੱਥੇ ਛੁਪੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਜਾਣਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਜੇਲ੍ਹਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਤੁਸੀਂ ਝੂਠ ਬੋਲਦੇ ਹੋ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦੇਣ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ।
ਜਦੋਂ ਜੇਲ੍ਹਰ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਤਾਂ ਨੀਰਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆਏ ਜੇਲ੍ਹਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਠੀਕ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡਾ ਦਿਲ ਪਾੜ ਕੇ ਦੇਖਾਂਗੇ ਕਿ ਨੇਤਾ ਜੀ ਕਿੱਥੇ ਹਨ। ਜੇਲ੍ਹਰ ਨੇ ਇੱਕ ਲੁਹਾਰ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਛਾਤੀ ਦਾ ਰਿਪਰ ਲਿਆਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਦਬਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸੱਜੀ ਛਾਤੀ ਨੂੰ ਕੱਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਇੱਕ ਛਾਤੀ ਕੱਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਦਰਦ ਸਾਰੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਪਾਰ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਸੀ।
ਜੇਲ੍ਹਰ ਨੇ ਬਹੁਤ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਹੋਰ ਲੜਾਈ ਹੋਈ ਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਛਾਤੀਆਂ ਕੱਟ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲ ਵੇਚ ਕੇ ਆਪਣਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਚਲਾਉਣਾ ਪਿਆ। ਸਾਲ 1998 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਵੀ ਲਿਖੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ‘ਮੇਰਾ ਜੀਵਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੈ’ ਸੀ।
ਨੋਟ: ਤੁਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਤਾਜ਼ੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਸਾਡੀ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰੋ ਪੰਜਾਬ ਟੀਵੀ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਫੇਸਬੁੱਕ, ਟਵਿੱਟਰ ਅਤੇ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ‘ਤੇ ਵੀ ਫਾਲੋ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਟੀਵੀ, ਫੇਸਬੁੱਕ, ਯੂਟਿਊਬ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਲਈ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰੋ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪ੍ਰੋ ਪੰਜਾਬ ਟੀਵੀ ਐਪ
ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰੋ ਕਰਨਾ ਲਈ ਲਿੰਕ’‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਕਰਦੇ ਹਨ:
ਐਂਡਰਾਇਡ: https://bit.ly/3VMis0h